Dieta bezglutenowa zyskuje coraz więcej zwolenników. Stosują ją osoby nietolerujące gluten, a także osoby szukające najlepszej diety odchudzającej. Lekarze i dietetycy kliniczni mają jednak wiele wątpliwości czy dieta całkowicie pozbawiona glutenu jest dobra dla osób, które na gluten nie są uczulone. Skąd takie wątpliwości? Do tej pory nie poznano przyczyn celiakii oraz całkowitego wpływu glutenu na nasz organizm. Jeśli jednak masz wrażenie, że po glutenowych potrawach nie czujesz się dobrze, wykonaj test na celiakię. A jakie są objawy nietolerancji glutenu? I czego należy unikać, gdy problem dotyczy również nas?
Nietolerancja glutenu – przyczyny celiakii
Tak, jak wspomnieliśmy, do tej pory nie potwierdzono przyczyn nietolerancji glutenu. Istnieją jednak tezy, mówiące o immunologicznym podłożu choroby. Gluten toksycznie działa na komórki jelitowe, a układ odpornościowy produkuje przeciwciała, które wykrywane są w badaniu krwi. W tym przypadku mówimy o teorii toksycznej.
Druga teoria mówi o autoagresji, czyli atakowaniu przez gluten zdrowych komórek jelita. Co więcej, celiakia często występuje wraz z innymi chorobami autoagresywnymi, np. sarkoidozą czy wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Ostatnia teoria – dziedziczna – mówi o dziedziczeniu.
Celiakia ukryta, jedna z typów choroby, wywoływana jest między innymi przez zwiększenie przyjmowania pokarmów glutenowych, co z kolei wykluczałoby wszystkie powyższe teorie.
Dieta bezglutenowa – w czym znajduje się gluten?
Osobom zdrowym specjaliści odradzają całkowitą eliminację glutenu, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, byś nieco ograniczył spożycie produktów glutenowych. Gluten to wspólna nazwa dla białek występujących w pszenicy, życie, pszenżycie czy jęczmieniu. Należy też uważać na owies, który w wyniku transportu, przechowywania czy obróbki może być zanieczyszczony glutenem.
W diecie bezglutenowej należy więc wykluczyć wszystkie produkty zawierające ziarna wyżej wymienionych zbóż. Ale nie tylko – gluten występuje także w wielu produktach mięsnych i wędlinach. Unikaj więc pieczywa i innych produktów z mąki pszennej czy żytniej. W piekarniach dostępne jest bezglutenowe pieczywo, możesz także piec własny chleb i bułki z mąki bezglutenowej.
W internecie dostępnych jest wiele przepisów na pyszne, zdrowe i bezglutenowe dania. Czy wiesz, że możesz upiec sernik bez mąki, cukru i sera? Bazą jest kasza jaglana, miód i kefir (jogurt naturalny lub maślanka), dzięki którym sernik jest nie tylko bezglutenowy, ale i dietetyczny. Przepis na sernik bez glutenu znajdziesz na portalu o zdrowym odżywianiu.
Objawy nietolerancji glutenu
Każdy przypadek celiakii jest inny i dlatego tak trudne jest prawidłowe zdiagnozowanie tej choroby. Tym bardziej że oprócz typu klasycznego występuje także jako celiakia ukryta i celiakia utajona. Jeśli jednak masz wątpliwości czy nie cierpisz na celiakię, zrób tygodniowy test – wyeliminuj gluten i obserwuj reakcje organizmu. Ostatnie swoje podejrzenia potwierdzisz (lub im zaprzeczysz) poprzez wykonanie badań serologicznych na obecność przeciwciał w surowicy krwi.
Celiakii towarzyszą między innymi problemy trawienne, bóle brzucha, wzdęcia, często pojawiające się afty, a także przewlekłe choroby, takie jak choroby tarczycy czy cukrzyca typu I. Problemy brzuszne mogą także towarzyszyć alergiom pokarmowym, np. alergii na laktozę.
Nieleczona celiakia może doprowadzić do niedokrwistości, niedożywienia, niedoboru witamin i kwasu foliowego oraz białek, co niesie za sobą kolejne konsekwencje. Dlatego tak ważne jest, byśmy obserwowali swój organizm i żywo reagowali na niepokojące nas sygnały.