Autyzm u dzieci – objawy, które powinny zaniepokoić każdego rodzica, cz. I

Wczesna diagnoza i podjęcie terapii są kluczowe dla przyszłości dziecka, jego rozwoju, zdolności komunikacyjnych i społecznych. W mediach coraz częściej słyszymy o autyzmie i Zespole Aspergera, o tym, jak ważne jest wczesne rozpoznanie zaburzeń oraz jak duży progres do osiągnięcia możliwy jest dzięki profesjonalnej terapii autyzmu. Jakie objawy autyzmu można zaobserwować u małych dzieci?

Wczesna diagnoza autyzmu a rola rodziców i opiekunów

Obecnie autyzm rozpoznawany jest najczęściej około trzeciego roku życia. To wtedy rodzice zauważają, że ich dzieci nie nadążają za swoimi rówieśnikami i kierują je do poradni psychologiczno-pedagogicznej celem zdiagnozowania lub wykluczenia autyzmu, bądź innych zaburzeń ze spektrum autyzmu.

To rodzice, którzy z dziećmi spędzają najwięcej czasu, mogą najwcześniej zaobserwować niepokojące objawy, chociaż uczuleni powinni być także inni opiekunowie (rodzina czy opiekunki ze żłobka i przedszkola). Wystarczy poznać podstawy prawidłowego rozwoju u dzieci w różnym wieku i obserwować dziecko podczas wykonywania codziennych czynności.

Objawy autyzmu u niemowlaka

Dziecko od pierwszych dni po urodzeniu swoje potrzeby, ból i niezadowolenie sygnalizuje poprzez płacz. Jeśli Twoje dziecko mało płacze, nie oznacza to, że ma zaburzenia ze spektrum autyzmu, może to być jednak pierwsza wskazówka.

Nie bez znaczenia jest bliski kontakt z dzieckiem. Ułatwia on nie tylko prawidłowy rozwój dziecka, ale i rozpoznanie ewentualnych nieprawidłowości. Od trzeciego miesiąca życia dziecko uśmiecha się do bliskich osób, gdy one uśmiechają się do niego. Od czwartego miesiąca wzrokiem śledzi innych, a od piątego miesiąca mimiką reaguje na mimikę osób z otoczenia.

Jeśli zauważysz, że dziecko nie nawiązuje kontaktu wzrokowego, zacznij je jeszcze baczniej obserwować. Na koniec drugiego miesiąca życia powinieneś mieć możliwość nawiązania pierwszych dialogów z dzieckiem. To właśnie wtedy maluch zaczyna wydawać pierwsze piski i gardłowe odgłosy – podejmij rozmowę z nim i obserwuj jego reakcję. Jeśli w pierwszej chwili ucichnie, by po chwili jeszcze bardziej zaangażować się w „rozmowę” z Tobą, dziecko najprawdopodobniej rozwija się prawidłowo.

Rozwój dziecka między 6. a 12. miesiąca życia

Następne półrocze to intensywna nauka i poznawanie świata przez dziecko, a także kolejny etap porozumiewania się rodziców z dzieckiem za pomocą palca, gestów i monosylab. Przed ukończeniem pierwszego roku życia dzieci rozpoznają swoich rodziców i najbliższych opiekunów, zaczynają także odczuwać brak mamy, tzw. lęk separacyjny.

Dziecko uczy się komunikacji. Najpierw zaczyna rozpoznawać ton głosu, po stanowczym „nie wolno” na chwilę rezygnuje z aktywności, by po chwili jednak do niej wrócić – ciekawość świata jest silniejsza. Jeśli w żaden sposób nie reaguje na wyraźny sprzeciw, wnikliwiej obserwuj inne zachowania dziecka.

Przed ukończeniem pierwszego roku życia większość dzieci jest już świadoma, że są odrębnymi jednostkami społecznymi, co objawia się poprzez coraz śmielszą eksplorację świata. Dziecko zaczyna także aktywnie uczestniczyć w takich czynnościach jak ubieranie się, kąpanie czy jedzenie. Brak „współpracy” podczas pielęgnacji nie musi oznaczać, że dziecko cierpi na zaburzenia, ale jeśli w trakcie mycia nie nawiązuje też kontaktu wzrokowego, powinniście skonsultować się z psychologiem dziecięcym.